De valkuilen van overmatig ChatGPT-gebruik bij het schrijven van teksten
- Michael Roothans
- 15 jan
- 5 minuten om te lezen
Als je Nederlandse teksten schrijft met een AI zoals ChatGPT, weet je dat deze tools een handig hulpmiddel zijn om snel ideeën te genereren of zelfs complete teksten te schrijven.
Maar zoals bij alle hulpmiddelen, schuilt er ook een gevaar in overmatig gebruik. Het is belangrijk om niet blind te vertrouwen op AI, zeker niet als het gaat om het schrijven van Nederlandse teksten.
"Taalmodellen zijn perfect om teksten samen te vatten en te herschrijven, maar als je ze veel gebruikt, zie je een patroon in zinsconstructies en uitdrukkingen.
#2: Vlaams met haar op
#3: De juiste prompt voor de juiste vraag
#4: Een onmogelijk evenwicht?
#1: De eentonigheid van AI-gegenereerde teksten
AI-modellen zoals ChatGPT zijn gebaseerd op patronen en statistische waarschijnlijkheden. Ze analyseren miljarden zinnen en geven vervolgens de meest waarschijnlijke volgende woorden.
Dit heeft als negatief bijproduct dat er een zekere monotonie in de stijl en inhoud van de teksten kan sluipen. Uit studies over natural language processing (NLP) blijkt dat AI-gegenereerde teksten de neiging hebben om terug te grijpen op vaak voorkomende zinsconstructies en woorden, wat de eentonigheid verklaart.
Dit kwantitatieve probleem kan leiden tot een afname van de leesbaarheid en de betrokkenheid van de lezer. Terwijl menselijke schrijvers hun stijl bewust variëren om de lezer betrokken te houden, is AI grotendeels gebonden aan wat het 'gezien' heeft tijdens zijn trainingsproces. Ze leren dus uit bulk input en genereren een meest waarschijnlijk en gemiddeld antwoord.
Kortom: eenheidsworst.
Dit leidt tot voorspelbare structuren en een gebrek aan de creativiteit. Voor feitelijke teksten is dat minder een probleem, maar creativiteit sterft als we blind de output van een taalmodel volgen. Het gebruik van AI voor routinematige, informatieve teksten zoals productbeschrijvingen of SEO-geoptimaliseerde blogs kan nuttig zijn, maar als we naar hogere niveaus van creativiteit en complexiteit streven, zoals storytelling of het opwekken van emotionele betrokkenheid, schiet AI tekort.
#2: Vlaams met haar op
Een ander fundamenteel probleem met het gebruik van AI voor het schrijven van Nederlandse teksten is dat de modellen primair getraind zijn op Engelstalige data. Hoewel ChatGPT op grote schaal is getraind op meertalige datasets, blijft het zwaartepunt van het model in het Engels liggen. Dit leidt tot wat in de taalkunde bekend staat als interferentie: de invloed van een dominante taal op de structuur van een andere taal.
In het geval van ChatGPT zien we vaak dat Nederlandse teksten klinken als Engelse vertalingen. Dit komt doordat AI-modellen vooral getraind zijn op de grammaticale structuren en woordkeuzes die in het Engels gebruikelijk zijn. Nederlandse teksten kunnen daardoor gekunsteld en onnatuurlijk aanvoelen.
Een voorbeeld hiervan is het overmatige gebruik van de voltooid verleden tijd, zoals in zinnen als
“Hij heeft het gedaan” in plaats van “Hij deed het”.
Hoewel beide grammaticaal correct zijn, voelt de tweede optie vaak natuurlijker in het Nederlands. Dit probleem van vertaalde constructies kan ook leiden tot afwijkingen in stijl, toon en woordenschat, wat schadelijk kan zijn voor de kwaliteit van de tekst.
Klinkt het allemaal als een dino die in je oren roept?
Vraag ons gerust vrijblijvend om advies!
#3: De juiste prompt voor de juiste vraag
De kwaliteit van de door AI gegenereerde tekst is sterk afhankelijk van de prompt die je invoert. Prompting is het proces waarbij je specifieke instructies geeft aan het model om een bepaald type output te genereren. Wetenschappelijk onderzoek in AI toont aan dat hoe specifieker en gedetailleerder de input is, hoe beter de output.
Dit komt doordat AI-modellen, zoals GPT-4, getraind zijn om tekst te genereren op basis van context en richtlijnen die hen worden aangereikt. Het falen om gedetailleerde instructies te geven, resulteert vaak in oppervlakkige of generieke teksten die minder goed aansluiten bij de verwachtingen.
Een sleutelbegrip hierbij is constraint satisfaction in AI-taalgeneratie. Dit betekent dat wanneer je een model duidelijke beperkingen oplegt (zoals toon, doelgroep, lengte, etc.), het model beter in staat is om een tekst te leveren die aan deze eisen voldoet.
Wanneer je bijvoorbeeld vraagt om een formele tekst van 500 woorden over SEO-strategieën, waarbij de doelgroep technische marketeers zijn, zal de output veel meer aansluiten bij je verwachtingen dan wanneer je simpelweg vraagt om “een tekst over SEO.”
#4: Een onmogelijk evenwicht?
Een van de meest diepgaande beperkingen van AI is het onvermogen om op authentieke wijze creatief te zijn. Creativiteit in het schrijven gaat niet alleen over variatie in taalgebruik, maar ook over originaliteit, emotie en het overbrengen van unieke perspectieven. AI-modellen genereren teksten op basis van patronen uit bestaande data en hebben geen eigen ervaringen of emoties om mee te werken. In dat opzicht is er een duidelijke grens aan wat AI kan bieden op het gebied van creatief schrijven.
Volgens onderzoek naar kunstmatige creativiteit kan AI weliswaar creatieve oplossingen simuleren door bestaande elementen op nieuwe manieren te combineren, maar het heeft geen intrinsiek vermogen om nieuwe concepten te bedenken of de diepgang te bereiken die typisch is voor menselijk denken en creativiteit. Dit is vooral problematisch in de context van copywriting, waar het vaak gaat om het creëren van een emotionele band met de lezer, een vaardigheid die AI nog lang niet onder de knie heeft.
#5: Symbiose tussen mens en machine
De grootste kracht van ChatGPT ligt niet in het volledig overnemen van het schrijfproces, maar in het samenwerken met menselijke copywriters. In plaats van AI blindelings te vertrouwen voor het genereren van volledige teksten, kunnen copywriters AI gebruiken als een assistent voor ideeën, structuur en basisinformatie.
Door AI in te zetten voor repetitieve of technische taken, kunnen copywriters tijd besparen en zich richten op de creatieve en strategische elementen die AI niet kan repliceren.
Hier zijn enkele methodologische benaderingen voor het efficiënt inzetten van AI in het schrijfproces:
Voorbewerking en inspiratie:
Gebruik AI om een eerste ruwe versie van een tekst te genereren. Dit kan als startpunt dienen, waarna de menselijke schrijver de tekst verder aanpast en verfijnt.
Structurering:
Laat AI helpen bij het opzetten van een duidelijke structuur voor een lange tekst, zoals het creëren van koppen en onderverdelingen.
Taalcontrole en herschrijvingen:
AI kan nuttig zijn voor het herschrijven van zinnen die onduidelijk zijn of grammaticaal niet kloppen. Let hierbij wel op dat de uiteindelijke controle door de menselijke copywriter gebeurt, om te voorkomen dat vertaalde constructies erin sluipen.
#6. Een kritisch gebruik van AI is essentieel
Het is heel simpel. Laat AI-tools zoals ChatGPT het groffe werk doen. Research en ideeën uitspuwen, kan die zoals de beste. Laat je tekst schrijven, durf daar in knippen en plakken. Overmatig gebruik van AI kan leiden tot eentonige, onnatuurlijke teksten die klinken alsof ze zijn vertaald uit het Engels. Bovendien blijft AI beperkt in zijn creativiteit en het vermogen om authentieke menselijke emoties en perspectieven over te brengen.
De sleutel tot het succesvol integreren van AI in het schrijfproces ligt in het stellen van duidelijke, gedetailleerde prompts en het combineren van AI met menselijke creativiteit en vakmanschap.
ChatGPT is een krachtig hulpmiddel, maar de ware waarde ligt nog steeds in de handen van de copywriter van vlees en bloed, die in staat is om nuances, emotie en originaliteit in teksten te brengen. Dat zijn kwaliteiten die AI voorlopig, en we zeggen voorlopig, nog mist.
Comments